To Ημερολόγιο του Artem για το νέο έτος 2015

Φιλότεχνοι συνδρομητές του artem, δείτε ΕΔΩ το συλλεκτικό ημερολόγιο του 2015, σε επιμέλεια του Απόστολου Ιωσηφίδη και εικονογράφηση του Ορέστη Κουτσουπιά.
Τα κείμενα έχουν αντληθεί από το πρόσφατο πόνημα του Βεροιώτη ιατρού Ορέστη Σιδηρόπουλου «Οδοιπορικό 1935 – 1955», ένα βιβλίο αυτοβιογραφικό, όπου "βιογραφείται" παράλληλα και η πόλη της Βέροιας και που ομολογουμένως, διαβάζεται απνευστί...

Το Ινστιτούτο Artem σας εύχεται το 2015 να είναι μια χρονιά Δημιουργική, μ' Ελπίδα και γεμάτη Ελληνική Τέχνη!

Αντώνης Δ. Κουτσουπιάς, Πρόεδρος I.M.E.T. artem.gr

Πέθανε η γνωστή ζωγράφος Νέλλη Ανδρικοπούλου

Πέθανε σε ηλικία 93 ετών η γνωστή ζωγράφος Νέλλη Ανδρικοπούλου, πρώτη σύζυγος του Νίκου Εγγονόπουλου.
Η Νέλλη Ανδρικοπούλου γεννήθηκε το 1921 στην Κωνσταντινούπολη. Το 1936 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Το 1939 γράφτηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και το 1943 μπήκε στο εργαστήριο του Μιχάλη Τόμπρου, προκειμένου να σπουδάσει γλυπτική.
Τα Χριστούγεννα του 1945 σαλπάρισε -μαζί με αρκετούς άλλους- με το θρυλικό λίμπερτι «Ματαρόα» και έμεινε στο Παρίσι σπουδάζοντας γλυπτική. Εκεί, τον Μάιο του 1947, εξέθεσε γλυπτικά και ζωγραφικά της έργα στην Πανεπιστημιούπολη, μαζί με άλλους Έλληνες υποτρόφους, τον Κώστα Κουλεντιανό, τον Μέμο Μακρή κ.ά.
Στα τέλη του 1947 επέστρεψε στην Αθήνα και το 1949 έγινε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός». Έλαβε μέρος –με ζωγραφικά έργα και σχέδια- στην έκθεση της ομάδας, στο Ζάππειο, τον Δεκέμβριο του 1949, καθώς και στην έκθεση που πραγματοποίησε ο «Αρμός» στη Θεσσαλονίκη, τον Μάιο του 1950.
Είχε ήδη γνωρίσει τον Νίκο Εγγονόπουλο στην Πανελλήνιο του 1948, τον οποίο και παντρεύτηκε τον Μάρτιο του 1950. Ο γάμος της με τον Εγγονόπουλο την απομάκρυνε σταδιακά από την τέχνη. Το 1954 το ζευγάρι χώρισε και η Ανδρικοπούλου ξεκίνησε μια νέα σταδιοδρομία ως ξεναγός, συνεχίζοντας να ζωγραφίζει και, κυρίως, να σχεδιάζει. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 χρονολογείται το πλούσιο μεταφραστικό και λογοτεχνικό της έργο, με τα βιβλία της να έχουν περισσότερο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, όπως τα Επί τα ίχνη του Εγγονόπουλου (Ποταμός, 2003) και Το ταξίδι του «Ματαρόα» (Εστία, 2007).
[TVXS - TV]

Η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» ανοίγει για το κοινό την Πέμπτη στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

 Τρία έργα του Ελ Γκρέκο («Προσκύνηση των Μάγων», «Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ζωγραφίζει την εικόνα της Παναγίας» και η «Κοίμηση της Θεοτόκου») από την κρητική περίοδο του καλλιτέχνη, «συνομιλούν» για πρώτη φορά με σύγχρονά τους στην έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco», που από αύριο Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014 ανοίγει για το κοινό.
Η έκθεση που εγκαινιάζεται αύριο από τον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Κ. Τασούλα και η οποία «κλείνει» τον κύκλο των εκδηλώσεων για τον Ελ Γκρέκο, περιλαμβάνει πολλές πρωτοτυπίες, όπως το γεγονός ότι για την υλοποίησή της προηγήθηκε μια εκτεταμένη έρευνα ως προς το πλαίσιο, πολιτικοοικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό, το οποίο αναπτύχθηκε στη βενετσιάνικη Κρήτη τον 16ο αιώνα, την εποχή που έζησε ο Ελ Γκρέκο.
«Η έκθεση επιστημονικά θέλησε να ρίξει φως στην κοινωνία μέσα στην οποία συγκροτήθηκε και διαμορφώθηκε καλλιτεχνικά αλλά και ως προσωπικότητα ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ένα κομμάτι εν πολλοίς άγνωστο στο ευρύ κοινό, αλλά πολύ γνωστό στο ειδικό ερευνητικό κοινό, με έναν τρόπο παρουσίασης που αποτελεί πρωτοτυπία», δήλωσε η δρ. Αναστασία Λαζαρίδου, νυν προϊσταμένη στην Εφορεία Ανατολικής Αττικής και μέχρι πρότινος διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου προς τους δημοσιογράφους που παραβρέθηκαν στη συνέντευξη Τύπου η οποία δόθηκε σήμερα το μεσημέρι.

Οι πρωτοτυπίες αυτές εμφανίζονται τόσο μέσα από τα ίδια τα εκθέματα, κάποια από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, όσο και μέσα από τη συγκριτική παρουσίαση των έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και των συγχρόνων του, όπως ο Γεώργιος Κλόντζας και ο Δαμασκηνός, καθώς και των δυτικών προτύπων του, με τρόπο ευφάνταστο αλλά και λειτουργικό, καθώς ο επισκέπτης μπορεί να τα αντιληφθεί σχεδόν με μια ματιά.
Μεταξύ των αντικειμένων που ξεχωρίζουν είναι η περίφημη εικόνα του Γεωργίου Κλόντζα με θέμα «Κήρυγμα σε εκκλησία» από τον ναό των αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στο Σεράγεβο (Παλαιά Σέρβικη Ορθόδοξη Εκκλησία), η οποία για πρώτη φορά εμφανίζεται σε κοινό, ελληνικό και ξένο, είναι δε το πρώτο αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς που εξάγεται για να παρουσιαστεί εκτός συνόρων, από συστάσεως του κράτους της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.
Η εικόνα, «ομιλούσα» θα έλεγε κανείς καθώς δίνει με ιδιαίτερη σαφήνεια το θεολογικό μήνυμα που θέλει να περάσει, είναι γνωστή στην έρευνα από τη δεκαετία του'80 (από Έλληνες ερευνητές) και φέρει, όπως και τα υπόλοιπα έργα του καλλιτέχνη από τον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), το ιδιαίτερο ύφος και τις πρωτότυπες μικρογραφικές και πολυπρόσωπες συνθέσεις που χαρακτηρίζουν την τεχνοτροπία του.

Η έκθεση, που αναπτύσσεται σε όλους τους χώρους του Μουσείου, διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη ενότητα, που παρουσιάζεται στο τμήμα των περιοδικών εκθέσεων, αφορά την «Κρήτη τον 16ο αιώνα». Δίνει έμφαση στην κοινωνική διαστρωμάτωση, αλλά και στον τρόπο που το θρησκευτικό δόγμα, οι συγκρούσεις και οι θεολογικές συμπορεύσεις διαμορφώνουν μια πολύ συγκεκριμένη εικονογραφία, καθώς και στον ρόλο που έπαιξε η οικονομία και το εμπόριο στη διαμόρφωση, οικονομικά και καλλιτεχνικά, των κατευθύνσεων αυτών. Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Οι καταβολές του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου», που παρουσιάζεται στο Κτίριο της Δουκίσσης Πλακεντίας, αποτελεί ίσως το λαμπρότερο κομμάτι, «με την έννοια της σημαντικής κατάθεσης της έκθεσης, δηλαδή μέσα σε ποιο πνευματικό κόσμο ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος διαμορφώνεται», σύμφωνα με την κ. Λαζαρίδου. Στην ενότητα αυτή μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα διαβάσματα του καλλιτέχνη, τις στάσεις της ζωγραφικής, τους παραγγελιοδότες του, καθώς και την κατανομή της εργασίας μέσα στο εργαστήριό του.
Τέλος, η τρίτη ενότητα, όπου παρουσιάζονται τα τρία έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (δύο από το Μουσείο Μπενάκη και ένα από τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου από τη Μητρόπολη Σύρου) σε καλλιτεχνικό διάλογο με τα έργα των συγχρόνων του, ρίχνει φως στα εικονογραφικά πρότυπα του Ελ Γκρέκο, στη μοναδική χρήση του χρώματος, ειδικά του χρυσού, «που μόνον αυτός ξέρει να χρησιμοποιεί», όπως ανέφερε η πρώην διευθύντρια του μουσείου, καθώς και στον τρόπο που διαπλέκει τον πραγματικό με τον υπερβατικό κόσμο.
[ΜΑTRIX24]

Δημοπρατούνται στο Ζαππειο Μέγαρο «φιλελληνικά» ρολόγια και νεοελληνική ζωγραφική

Ιστορικά έργα, «φιλελληνικά» ρολόγια και νεοελληνική ζωγραφική, περιλαμβάνει η επόμενη δημοπρασία του Οίκου Βέργος, που πραγματοποιείται στις 12 Δεκεμβρίου στην Αθήνα.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η δημοπρασία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, μια πολύ σημαντική ενότητα πινάκων και λιθογραφιών, με θέμα τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, με την οποία επισφραγίστηκε η απελευθέρωση της χώρας μας από τον τουρκικό ζυγό.
Εκτός από πορτρέτα των πρωταγωνιστών της, Κόδριγκτον και Δεριγνύ, θα δημοπρατηθεί μια σκηνή της ναυμαχίας φιλοτεχνημένη από τον σπουδαίο 'Αγγλο ζωγράφο Thomas Luny (1759-1837), που απεικονίζει την κρίσιμη στιγμή της καταστροφής της αιγυπτιακής ναυαρχίδας από την βρετανική.
Την ενότητα συμπληρώνουν δέκα φιλελληνικά ρολόγια, κατασκευασμένα στη Γαλλία το δεύτερο τέταρτο του 19ου αιώνα, στον απόηχο των μεγάλων κατορθωμάτων του ελληνικού λαού κατά τη διεξαγωγή του αγώνα του κατά των Τούρκων.
Επίσης, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, 118 προσεκτικά επιλεγμένα έργα συγκροτούν την κατηγορία της νεοελληνικής ζωγραφικής, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν έργα των:
Γ. Γαΐτη, Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Δ. Διαμαντόπουλου, Ν. Εγγονόπουλου, Γ. Ιακωβίδη, Φ. Κόντογλου, Γ. Μόραλη, Μ. Οικονόμου, Γ. Σπυρόπουλου, Π. Τέτση, Γ. Τσαρούχη, Α. Φασιανού, κ.ά.
Αναφέρεται ενδεικτικά, το περίφημο πορτρέτο του Στρατή Δούκα φιλοτεχνημένο το 1923 από τον Φώτη Κόντογλου, ένα εκφραστικό πορτρέτο νεαρής κυρίας ζωγραφισμένο από τον Νίκο Λύτρα, τον αινιγματικό «Τοξότη» του Νίκου Εγγονόπουλου και τον «Μικρό βιοπαλαιστή» του Γεωργίου Ιακωβίδη.
Θα προηγηθεί, πάντως, έκθεση των έργων, την οποία θα φιλοξενήσει η Γκαλερί Ζουμπουλάκη από την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου έως την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου.

[real]

Ο κατάλογος στο vergosauctions.com

19η ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ Θ. Ευαγγελινού ‘Ελληνων Τεχνη’

Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Καλών Τεχνών (TEFAF) , ο τζίρος της παγκόσμιας αγοράς έργων τέχνης,  ξεπερνά το υπερμέγεθες ποσό των 47 δις ευρώ ετησίως, ενώ το μερίδιο που αντιστοιχεί στην ευρωπαϊκή αγορά, ανέρχεται στα 17 δις, περί το 36% του συνόλου.
Παρά την βαθειά διαρθρωτική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, η αγορά της τέχνης άντεξε και ναι μεν διόρθωσε σημαντικά τους δείκτες της, επαναξιολογώντας το εγχώριο πολιτιστικό προϊόν, αναμφισβήτητα όμως παρέμεινε στις πρώτες θέσεις κάθε μορφής επένδυσης.
Αν η αγορά μπορούσε να αφουγκραστεί με περισσότερη προνοητικότητα τις θέσεις και εκτιμήσεις μου- όπως προσπαθούσα να  τις αποτυπώσω  επί μια δεκαετία και από τούτην εδώ την σελίδα – είναι βέβαιον πως θα είχε μια πιο ομαλή εξέλιξη, χωρίς φούσκες, και θα έδειχνε σήμερα ακόμη πιο αξιόπιστη και ισχυρή. Στο πλαίσιο όμως  χειρισμού της πραγματικότητας υπό της προσταγές της αγοράς και του προωθητικού της συστήματος, στοχοποιήθηκα αλλά  τελικά δικαιώθηκα.
Η δημιουργικότητα, η ευρηματικότητα και η ικανότητα όμως, υπάρχουν στο DNA μας... και δεν θα πρέπει οι θεσμοί να αναγκάζουν έναν Δομήνικο Θεοτοκόπουλο να γίνεται... El Greco για να κατακτήσει τον κόσμο... για να αναφερθούμε επί τη ευκαιρία και στον μεγάλο αυτόν Έλληνα δημιουργό, αφού φέτος κλείνουν 400 χρόνια από τον θάνατο του.
Φίλοι έξω από τα σύνορά μας που γνωρίζουν σιγά-σιγά την σύγχρονη ελληνική τέχνη – κυρίως μέσα από τους καταλόγους δημοπρασιών – πλέκουν ύμνους γι αυτήν. Την εκθειάζουν, μαγεύονται και τώρα πια την αγοράζουν... Άγγλοι, Αμερικανοί, Γάλλοι. Αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να αυξήσουμε, να βελτιώσουμε, να εξελίξουμε..
Η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει σε επαναπροσδιορίσεις και μέσω της προσπάθειας ανασυγκρότησης δυνάμεων, να επέλθουν συνειδητοποιήσεις ώστε να προσεγγίσουμε με μεγαλύτερη σύνεση την ελληνική αγορά της τέχνης. ‘...η οικονομική κρίση σαφώς επηρεάζει την διεθνή αγορά έργων τέχνης, όπως και όλους τους τομείς, αλλά με έναν διαφοροποιημένο τρόπο, επειδή η αγορά τέχνης είναι μία περίεργη αγορά, με δικά της ειδικά χαρακτηριστικά’, αναφέρει συγκεκριμένα ο  Guillaume Cerutti πρόεδρος των Sotheby’s της Γαλλίας σε συνέντευξή του. ‘…είναι μια αγορά όπου υπάρχουν μόνο άτομα, ιδιώτες συλλέκτες και συγκεκριμένα αντικείμενα. Υπάρχουν πολύ ειδικά χαρακτηριστικά και κατά συνέπεια, μπροστά στην κρίση, παρατηρούμε αριστουργήματα, σπάνια νομίσματα ή αντικείμενα, επώνυμους ζωγραφικούς πίνακες, να μην επηρεάζονται από την κρίση. Αντιθέτως, γίνονται πιο περιζήτητα, τα αναζητούν οι συλλέκτες ή επενδυτές. Η αγορά έργων τέχνης λοιπόν, ως μια ιδιαίτερη αγορά, διέπεται και από ιδιαίτερους κανόνες φόρων και νόμων και, όπως εξηγεί ο Guillaume Cerutti, ‘…ένα έργο μπορεί να πουληθεί στο Παρίσι, όμως ο ιδιοκτήτης του μπορεί επίσης να αποφασίσει να το πουλήσει πολύ εύκολα στο Λονδίνο ή την Γενεύη..και σήμερα, με την τεχνολογία, το internet..και με την ανάπτυξη των επικοινωνιών από τους οίκους δημοπρασιών, είναι δυνατό να παρέχονται πληροφορίες ακόμα και στο σπίτι, οπουδήποτε και αν μένει κανείς στον κόσμο. Επομένως και από φορολογικής άποψης, είναι θετικός παράγοντας, επειδή μπορεί να δημιουργήσει μια μετατόπιση αυτών των αγοραπωλησιών έργων τέχνης αναλόγως των οικονομικών συμφερόντων του συλλέκτη...’.
Ίσως τελικά μέσα από αυτή τη συνθήκη η ελληνική αγορά τέχνης, να βρει το δρόμο της, σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρώπης, να θεσμοθετηθεί επίσημα η έρευνα και η προστασία της από τις διάφορες παρατυπίες & παρεμπόριο, να δοθούν κίνητρα στις νέες γενιές δημιουργών και να διεκδικήσει ξανά την θέση που αρμόζει στην τέχνη της χώρας που τη γέννησε. Να διεκδικήσει μεγαλύτερο μέρος στα νούμερα αυτά που δίνει επίσημα το TEFAF... να κάνει ξανά τον κόσμο να θαυμάζει νέες Αφροδίτες, νέους Ερμήδες, νέες Καρυάτιδες... Να βγει απ το καβούκι της, απ την εσωστρέφεια και την συντήρηση και, μαζί με το φως και τη θάλασσα, να στρέψει τα διεθνή βλέμματα ξανά επάνω της!!

ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ: 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014, 7:00 μ.μ. ΗΛΕΚΤΡΑ ΠΑΛΑΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
ΕΚΘΕΣΗ: 8 & 9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Ο κατάλογος στο hellenicauctions.com
[Θάνος Ευαγγελινός, Δεκέμβριος 2014]

Έκθεση ζωγραφικής του Κώστα Γαρύφαλλου: «Γη, Αήρ & Ύδωρ»

 Η Άνδρος είναι η αφορμή, αλλά όχι η αιτία για την πρώτη ατομική έκθεση του Κώστα Γαρύφαλλου στην Αθήνα, με τον τίτλο «Γη, Αήρ & Ύδωρ», η οποία φιλοξενείται στη γκαλερί του Black Duck, τα εγκαίνια της οποίας θα γίνουν την Τρίτη 25 Νοεμβρίου στις 8.30 μ.μ. Στην πραγματικότητα το φως της Άνδρου είναι η αιτία, αλλά και το «φως» γενικότερα. Το φως που αναδεικνύει τα πράγματα, αλλά και τα καθορίζει. Το φως που προδίδει, ξοδεύει, αλλά και φυλάσσει…

Η μεγάλη επιτυχία της συγκεκριμένης έκθεσης στην  Άνδρο, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι, είχε σαν αποτέλεσμα να μεταφερθεί και στην Αθήνα, από τις 25 Νοεμβρίου ως τις 7 Δεκεμβρίου.  Θα εκτεθούν 35 έργα του Κώστα Γαρύφαλλου σε ελαιογραφία και  ακουαρέλα, παρουσιάζοντας τοπία με περιοχές, όπου συναντώνται τα στοιχεία "Γη, Αήρ και Ύδωρ". 

«Συνάντηση άλλοτε πράα, άλλοτε βίαιη. Στοιχεία που κάποτε μεταλλάσσονται σε στοιχειά. Στοιχειά ποτισμένα, καταδιωκόμενα ή αναδεικνυόμενα από το πανταχού παρόν φως, με την επίδραση του οποίου αποκτούν την πρόσκαιρη ταυτότητά τους και συνυπάρχουν», όπως λέει χαρακτηριστικά ο ζωγράφος.

Και όσον αφορά το συνδυασμό ελαιογραφίας και ακουαρέλας, μας εξηγεί ο ίδιος  «… Η ακουαρέλα ενσαρκώνει την ανυπομονησία, ενώ η ελαιογραφία την υπομονή. Με την ακουαρέλα μπορείς να εκφράσεις χαοτικές, εκρηκτικές, ατίθασες καταστάσεις, ενώ με την ελαιογραφία τα αντίθετα. Οι ακουαρέλες αντιπροσωπεύουν το μοναδικό και το μονόδρομο (βασική ιδιότητα της φύσης), ενώ με τις ελαιογραφίες οικοδομείς, διορθώνεις, πλάθεις...».

Καθηγητής Φυσικών Επιστημών, ζωγράφος και συγγραφέας, ο Κώστας Γαρύφαλλος μένει μόνιμα στην Άνδρο.  Η σχέση του με τη ζωγραφική είχε αναπτυχθεί από τα παιδικά του χρόνια, αλλά άρχισε να ασχολείται συστηματικά με αυτήν στα φοιτητικά του χρόνια, οπότε και μελέτησε την ιστορία της τέχνης. Από κει και πέρα, η ζωγραφική έγινε για εκείνον μια εσωτερική ανάγκη και μαζί της ανέπτυξε μια ιδιαίτερη σχέση.

Έχει στο ενεργητικό του 20 ατομικές εκθέσεις  και έχει συμμετάσχει σε 6 ομαδικές.

Το καλοκαίρι του 2010 παρουσίασε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου το βιβλίο του «Ηχώ - Εικόνες –Είδωλα», ένα λεύκωμα με φωτογραφίες, ζωγραφικά έργα του, κείμενα δικά του, αλλά και μεγάλων λογοτεχνών (Παπαδιαμάντη – Ελύτη – Σεφέρη - Ρίτσου - Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου - Ψυχάρη – Εμπειρίκου κ.α.), του οποίου τον πρόλογο έχει γράψει ο Μανώλης Γλέζος.

Τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με τη ζωγραφική, ασχολείται και με τη συγγραφή διηγημάτων, αποδεικνύοντας ότι οι πνευματικές και καλλιτεχνικές του αναζητήσεις συνεχίζονται και εντείνονται με την πάροδο του χρόνου, παίρνοντας μια πιο ολιστική μορφή. [star]

Eγκαίνια έκθεσης: Τρίτη 25 Νοεμβρίου στις 20:30
Διάρκεια έκθεσης: 25 Νοεμβρίου - 7 Δεκεμβρίου 2014
Ώρες: 13:00 – 22:00 καθημερινά
Κυριακή 18:00 – 22:00
Black Duck Gallery
Χρήστου Λαδά 9α, Αθήνα

Ο Ελ Γκρέκο «ζει» μέσα από 2 εκθέσεις και 1 συνέδριο

Τρεις δράσεις σχεδιάζει το Μουσείο Μπενάκη για το έτος Γκρέκο, με αφορμή τη συμπλήρωση, φέτος, 400 χρόνων από τον θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου. 

Στο Μουσείο Μπενάκη, στο Κτήριο της Οδού Πειραιώς μεταφέρεται από 21 Νοεμβρίου η έκθεση «Ο Γκρέκο μεταξύ Βενετίας και Ρώμης».

Η έκθεση έχει ως επίκεντρο τους δύο πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Γκρέκο) που εκτίθενται μόνιμα στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για τη Βάπτιση του Χριστού, που ανήκει στο Δήμο Ηρακλείου, και την Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά, που αγοράστηκε από τα Ιδρύματα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991.

Τα ιστορικά πρόσωπα που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ο καρδινάλιος Αλεσάντρο Φαρνέζε, ο βιβλιοθηκάριός του Φούλβιο Ορσίνι, καθώς και ο μικρογράφος Τζούλιο Κλόβιο.

Ο Γκρέκο φιλοξενήθηκε επί δύο χρόνια (1570-1572) στο Palazzo Farnese μετά από επιστολή του Κλόβιο προς τον καρδινάλιο, όπου τον χαρακτήριζε «σπάνια περίπτωση για τη ζωγραφική», ενώ για τον Φούλβιο Ορσίνι οι ειδικοί πιστεύουν ότι το έργο Άποψη του Όρους Σινά του ανήκε και ίσως να ήταν παραγγελία δική του.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν ντοκουμέντα που αφορούν την παραμονή του Γκρέκο στη Ρώμη, καθώς και εικόνες, πίνακες και χαρακτικά, έργα σημαντικών καλλιτεχνών του 16ου αι. που συνάπτονται με την εικονογραφία των δύο έργων του Θεοτοκόπουλου που εκτίθενται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Ανάμεσά τους πρόκειται να εκτεθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα η Προσκύνηση των ποιμένων από το Agnes Etherington Art Center (Kingston, Καναδάς), η Προσωπογραφία του Giulio Clovio της Sofonisba Anguissola που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Ρώμη), καθώς και μιαΠροσωπογραφία του Fulvio Orsini, αγνώστου καλλιτέχνη, από τις συλλογές του Μουσείου Uffizi.

Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο της οδού Πειραιώς) έως την 1η Μαρτίου 2015.

Στο κτήριο της οδού Πειραιώς θα εκτεθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο πίνακας του Γκρέκο Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί του Museo Nazionale di Capodimonte της Νάπολης.

Την έκθεση θα συνοδεύσει πλούσια επιστημονική έκδοση.

Παράλληλα, στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη θα παρουσιαστεί από την Πέμπτη 13 Νοεμβρίου η έκθεση «Ο Φιλικός Κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο». Την έκθεση θα εγκαινιάσει η βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας.

Στόχος της έκθεσης είναι να γίνουν γνωστοί και να τιμηθούν οι διανοούμενοι, συλλέκτες και παραγγελιοδότες που αποτελούσαν τον προσωπικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο, τον ενέπνευσαν και τον στήριξαν σε όλη τη φάση της δημιουργικής του ζωής.

Ο κρητικός ζωγράφος έζησε 37 ολόκληρα χρόνια στο Τολέδο, επαγγελματικά σε μεγάλο βαθμό πετυχημένος αλλά πνευματικά σχετικά απομονωμένος. Ένας ζωγράφος με τη δική του ουμανιστική παιδεία είχε λίγους συνομιλητές στο Τολέδο: μια αριθμητικά περιορισμένη ελίτ ιταλικής κουλτούρας που ήταν σε θέση να εκτιμήσει το ιδιόμορφο εικαστικό του έργο.

Η έκθεση περιλαμβάνει δύο από τις σημαντικότερες προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης (από τις συλλογές του Museo del Prado), καθώς και άλλα ζωγραφικά έργα, σπάνια βιβλία, χειρόγραφα και χαρακτικά του 16ου και του 17ου αιώνα που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στα Αρχεία του Τολέδου (Archivo Municipal de Toledo, Archivo Provincial de Toledo, Biblioteca de Castilla-La Mancha), και σε άλλα ιδρύματα (Museo del Greco, Archivo Historico de Protocolos de Madrid).

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο ιστορικός Ρίτσαρντ Κέιγκαν (καθηγητής στο Johns Hopkins University, Baltimore), σε συνεργασία με τον ιστορικό τέχνης, Νίκο Χατζηνικολάου.

«Δεν είναι θέαμα, δεν είναι μια εύκολη έκθεση», είπε Νίκος Χατζηνικολάου, ο άνθρωπος που είχε τη γενική ευθύνη και καθολική επιστημονική εποπτεία συνολικά των εκθέσεων που διοργανώνονται στην Ελλάδα για τον εορτασμό των 400 ετών από τον θάνατο του Ελ Γκρέκο. «Είναι μια ιστορική έκθεση. Μια έκθεση που θέλει λίγο χρόνο από τη ζωή σου.» Αρθρώνεται μέσα από κείμενα, έγγραφα, έργα του ίδιου του καλλιτέχνη και άλλων για να μας μεταφέρει γραμμή γραμμή, πινελιά πινελιά, μέσα στο ιστορικό περιβάλλον, στη στιγμή που τον καθόρισε.

«Η έκθεση αυτή αποτελεί μια “παγκόσμια” πρωτοτυπία”. Δεν γίνονται πολλές τέτοιες εκθέσεις πουθενά στον κόσμο» διευκρίνισε ο Αγγελος Δεληβορριάς.

Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 13 Νοεμβρίου 2014 έως την 1η Μαρτίου 2015.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Γκρέκο, το Μουσείο θα διοργανώσει τριήμερο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τον καλλιτέχνη και το έργο του.

Το συνέδριο θα έχει τίτλο «El Greco from Crete, to Venice, to Rome, to Toledo» και σε αυτό θα συμμετάσχουν 22 επιστήμονες από όλο τον κόσμο, ειδικούς στο έργο του Θεοτοκόπουλου. Η ευρεία θεματική και η έμφαση θα δοθεί στον πίνακα του Λαοκόωντα.

Οι ανακοινώσεις στα ισπανικά θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά και στα ελληνικά. Οι ανακοινώσεις στα γαλλικά, ιταλικά και ελληνικά, θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά.

Στο πλαίσιο του εορτασμού του έτους Γκρέκο, θα υπάρξει ένα αφιέρωμα στον θάνατο όπως καταγράφεται μέσα από τα έργο του Γκρέκο που θα συμπεριληφθεί στην επικείμενη έκθεση «Επέκεινα» του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Επίσης το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας θα πραγματοποιήσει μια έκθεση με θέμα το βυζαντινό περιβάλλον του Ελ Γκρέκο.[athinorama]

Δημοπρασία: Κορυφαίες μορφές της γενιάς του '30 στο Greek Sale του Bonhams.

Γκίκας, Μόραλης, Τσαρούχης. Καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα οι ηγετικές μορφές της γενιάς του 30 κι όχι οι κλασσική «Αγία τριάδα» του 19ου αποτελούμενη από τους Γύζη, Βολανάκη και Λύτρα «παίρνει τα ηνία» στο νέο Greek Sale του οίκου Bohnams που θα πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014.  
Στη δημοπρασία περιλαμβάνονται επίσης έργα των: Θεόφιλου, Θεόδωρου Ράλλη, Συμεών Σαββίδη, Jean Αλταμούρα, Μιχάλη Οικονόμου, Νίκου Λύτρα, Σπύρου Βασιλείου, Γιάννη Σπυρόπουλου, Γεράσιμου Στέρη, Νίκου Εγγονόπουλου, Γιώργου Γουναρόπουλου, Γιώργου Μπουζιάνη, Θάνου Τσίγκου, Γιάννη Γαϊτη, Αλέξη Ακριθάκη, Νίκου Κεσσανλή, Κώστα Κουλεντιανού, Πάρη Πρέκα, Θεόδωρου Στάμου, Βλάση Κανιάρη, Λουκά Σαμαρά, Στήβεν Αντωνάκου, Παναγιώτη Τέτση, Αλέκου Φασιανού, Κώστα Τσόκλη, Παύλου, Χρύσας, Τάκη κ.α.
Τα έργα θα εκτεθούν πριν από την δημοπρασία στην Γκαλερί Image, Λ. Αμαλίας 36, στο Σύνταγμα, στις 11, 12 και 13 Νοεμβρίου. [thetoc]

Δημοπρασία: Σπάνια Βιβλία, Χειρόγραφα, Έγγραφα και Χαρακτικά (1.11.14 - Athens Plaza)

Περισσότερα από 470 σπάνια βιβλία, έγγραφα, χειρόγραφα, φωτογραφίες και χαρακτικά περιλαμβάνει η επόμενη δημοπρασία βιβλίων του οίκου Βέργος, που έχει προγραμματιστεί για το Σάββατο 1 Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο Athens Plaza. Η δημοπρασία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την πολύ σπάνια πρώτη έκδοση του ποιήματος του Κ. Π. Καβάφη «Περιμένοντας τους βαρβάρους» (Αλεξάνδρεια 1904). Σύμφωνα με τον συντάκτη της κλασικής βιβλιογραφίας του Καβαφικού έργου Γ. Π. Σαββίδη τυπώθηκε σε περίπου 50 αντίτυπα.

Ακόμη, περιλαμβάνει, λεύκωμα με 85 πρωτότυπα σχέδια που φιλοτεχνήθηκαν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Ανατολή (π. 1835), τοπία και σχέδια μνημείων από την Ελλάδα (63), τη Συρία (7) το Λίβανο (3) και την Αίγυπτο (8), το εξαιρετικά σπάνιο ταξιδιωτικό «Relation des voyages de Monsieur de Breves» του Jacques Du Castel (Παρίσι 1628) και μία μακέτα του Ι. Τσαρούχη (υδατογραφία και μελάνι) για διαφήμιση της τραγωδίας «Άλκηστις» του Ευριπίδη, που ανέβασε ο Κάρολος Κουν στη Λαϊκή Σκηνή (1934). [alphatv]

Πέθανε ο εικαστικός Κώστας Πανιάρας

Ενας από τους σημαντικότερους έλληνες εικαστικούς μεταπολεμικά, ο Κώστας Πανιάρας έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών. Η κηδεία του Κώστα Πανιάρα, που χαρακτηρίστηκε ένας «ανατροπέας της τέχνης», θα γίνει την Πέμπτη στις 3 μ.μ. από το Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Γεννημένος το 1934 στο Κιάτο, φοίτησε αρχικά στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Γιάννη Μώραλη, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε μαθήματα κοντά στην Ελένη Ζογγολοπούλου.
Από το 1956 συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου έζησε τα πρώτα 20 χρόνια της σταδιοδρομίας του.

Στη γαλλική πρωτεύουσα σπούδασε λιθογραφία στην εκεί Σχολή Καλών Τεχνών, ζωγραφική με τον Αντρέ Λοτ και ψηφιδωτό και φρέσκο με τον Τζίνο Σεβερίνι. Στο Παρίσι πρωτεύουσα παρέμεινε ως το 1975, με ενδιάμεσα ταξίδια στη Νέα Υόρκη, την Περσία και την Απω Ανατολή και στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα.
Το 1956 ξεκίνησε την εκθεσιακή του δραστηριότητα, παρουσιάζοντας την πρώτη ατομική του έκθεση στην Αθήνα. Ακολούθησαν άλλες ατομικές, ορισμένες σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Ιόλα, και συμμετοχές σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1984 οργανώθηκε αναδρομική παρουσίαση του έργου του στην Πινακοθήκη Πιερίδη.
Οπως υπογραμμίζεται από την Εθνική Πινακοθήκη, στη ζωγραφική του Κώστα Πανιάρα, που αποτελείται από σαφείς ενότητες έργων, το χρώμα ήταν το στοιχείο που κυριαρχούσε και συντελούσε στη δημιουργία συνθέσεων με μεγάλες επιφάνειες, ενώ η χρησιμοποίηση πτυχωτού πλαστικού έσπαζε την παραδοσιακή επιπεδότητα προσδίδοντας ανάγλυφη, κυματιστή υφή.

Με την ίδια λογική ο Κώστας Πανιάρας χρησιμοποιούσε το χρώμα και σε γλυπτικές συνθέσεις, επεμβαίνοντας στη φόρμα γνωστών κλασικών έργων και προκαλώντας μια διαφορετική ερμηνεία τους, καθώς και στις εγκαταστάσεις και τα γλυπτικά περιβάλλοντα που δημιουργεί και τα οποία συνδυάζουν τα βασικά στοιχεία της ζωγραφικής και της γλυπτικής του.
 «Αν με ρωτούσαν τι κέρδισα τόσα χρόνια από την πείρα μου, θα έλεγα χωρίς δισταγμό: τίποτα! Οι αποκτημένες γνώσεις στην τέχνη γίνονται αμέσως άχρηστες, σαν πεθαμένες. Η ζωγραφική δεν εξασφαλίζεται με αυτές. Ξανα-εφευρίσκεται κάθε μέρα» είχε πει σε συνέντευξή του στην Athens Voice το 2010, όπου είχε εκφράσει και την πικρία του για τη σχέση των Αθηναίων με την τέχνη:

«Η αναγκαιότητα της τέχνης είναι περιστασιακή, έως ανύπαρκτη. Όταν κλείνει ένα θέατρο, ένα βιβλιοπωλείο ή μια γκαλερί, ούτε που θα το πάρουν χαμπάρι οι Αθηναίοι. Ένα μαγαζί με ρούχα ή ένα εστιατόριο της μόδας που κλείνει, προξενεί αμηχανία. Κάτι σαν ένα μικρό κοινωνικό κενό…»

[tanea]

Έλληνες Ζωγράφοι: Βρασίδας Τσούχλος

 O Βρασίδας Τσούχλος γεννήθηκε το 1904 στην Αθήνα. Αρχικά σπούδασε αρχιτεκτονική, στη συνέχεια όμως αφοσιώθηκε στην  ζωγραφική. Φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού με δάσκαλο  τον Μποντουάν, στην Ακαδημία Grande Chaumiere και στο εργαστήριο  ζωγραφικής και σχεδίου του Λουσιέν Σιμόν. Σπούδασε επίσης Φιλοσοφία και  Αισθητική στη Σορβόννη. Εργάστηκε στην Ακαδημία Colarossi, στο εργαστήριο  του Νοντέν και στο εργαστήριο γλυπτικής του Μπουρντέλ.   

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ο Βρασίδας Τσούχλος εντάχθηκε σε γνωστές και  αξιόλογες καλλιτεχνικές ομάδες της εποχής, όπως «Ζωγράφοι και Γλύπτες»,  την οποία ίδρυσε το 1954 από κοινού με τον Θανάση Απάρτη, και «Στάθμη», με  τους Γιώργο Μπουζιάνη, Γιώργο Γουναρόπουλο, Σπύρο Βασιλείου κ.ά.  Επίσης, διετέλεσε πρόεδρος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, έλαβε  μέρος σε διεθνή συνέδρια, ενώ δημοσίευσε πολλά άρθρα και μελέτες. Επηρεασμένος από τα ρεύματα της εποχής του και από τους πολύ διαφορετικούς  από αυτόν καλλιτέχνες, υποστήριζε πάντα την «ανυπέρβλητη αξία της  παραστατικής τέχνης, που είναι συνυφασμένη με την ουσία της ζωής».   

Στη ζωγραφική του Βρασίδα Τσούλχου τονίζονται αξίες μορφολογικές και  ξεκάθαρα «ζωγραφικές», όπως η σχεδιαστική δεινότητα και η μελέτη της σκιάς,  του τόνου και του χρώματος. Σταθμοί στην καλλιτεχνική δημιουργία του υπήρξαν οι ελαιογραφίες «Θανάσης  Απάρτης, Προσωπογραφία» (1926) που παρουσιάστηκε στην έκθεση της  Εθνικής Πινακοθήκης με τίτλο «Παρίσι - Αθήνα», καθώς και το «Γυμνό» που  παρουσιάστηκε στην Πανελλήνια Έκθεση του 1948.  Ο ζωγράφος αποβίωσε το 1981 στην Αθήνα. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες  και ιδιωτικές συλλογές, όπως οι συλλογές Εθνικής Πινακοθήκης, Αlpha Βank, Πινακοθήκης Ρόδου, Πινακοθήκης Κουβουτσάκη, Εμφιετζόγλου κ.α.   (Πηγή: Το Βήμα – Πολιτισμός και Ιστορία της Τέχνης εκδόσεις Τόπος 2008.)  

Επιμέλεια Φώτης Δ. Κουτσουπιάς, για το artem.gr..

Έκθεση ζωγραφικής του Γιώργου Γιώτσα

Την πρώτη ατομική του έκθεση, θα παρουσιάσει ο Γιώργος Γιώτσας στην Αθήνα, στην αίθουσα τέχνης Περίτεχνων Καρτέρης με γενικό τίτλο «Εγχάρακτες Μνήμες». Την έκθεση επιμελείται η ιστορικός τέχνης και μόνιμη συνεργάτις του κέντρου έρευνας της ελληνικής λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Λουΐζα Καραπιδάκη.

Για τη νέα δουλειά του Γιώργου Γιώτσα, η ιστορικός τέχνης αναφέρει:             «Βασικό εργαλείο της δουλειάς αυτής είναι οι μικτές τεχνικές, με τις οποίες πειραματίζεται ο καλλιτέχνης συνεχώς μέχρι το επιθυμητό αποτέλεσμα στις μορφοπλαστικές του αποδόσεις».

Τα έργα του Γιώργου Γιώτσα παραπέμπουν σε διαχρονικές αισθητικές αξίες και άυλους δεσμούς με την αισθητική του αρχέγονου. Συνάμα, αναδύουν μνήμες ριζωμένες στο ασυνείδητο, γιατί ο καλλιτέχνης επαναφέρει στις εικαστικές αφηγήσεις του απηχήσεις από την τέχνη των πρώτων πολιτισμών και τα ίχνη των πρώτων διαύλων επικοινωνίας του ανθρώπου: «η ιδέα για την υλοποίηση αυτού του έργου, έχει την αφετηρία της στα στοιχεία της λαϊκής και θρησκευτικής παράδοσης διαφόρων ανθρώπινων πολιτισμών όπως αυτοί τα εισήγαγαν στην καθημερινότητά τους, άλλοτε ως σύμβολα  και άλλοτε ως θεότητες, καθιστώντας τα με τα χρόνια αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας τους».

Τα εικονογραφικά στοιχεία με τις οπτικές πληροφορίες που παραθέτει ή προσθέτει εμβόλιμα, διεγείρουν την συναισθηματική νοημοσύνη και δημιουργούν την αίσθηση του οικείου μέσα σ’ ένα φαντασιακό σύμπαν.

Κάθε του έργο και ένας άλλος κόσμος με διαφορετικούς συμβολισμούς και άλλες εννοιολογικές παραπομπές αλλά με αναγνωρίσιμη την προσωπική του ταυτότητα. Η τέχνη του δείχνει αυθόρμητη και αφημένη σαν έρμαιο στον παράγοντα χρόνο, αφού οι υφές των έργων του έχουν εμφανή πάντα τα ανεξίτηλα ίχνη από το πέρασμα του χρόνου, αυτού, του αδυσώπητου χρόνου, που αποτυπώνει ανελέητα φθορές και αλλοιώσεις.

Όλα παρουσιάζονται απλά και αυθύπαρκτα, ενώ κρύβουν βαθυστόχαστους προβληματισμούς, έννοιες αξιών και υπερβάσεις: «ετερόκλητα στοιχεία από διαφορετικές παραδόσεις επαναπροσδιορίζονται μέσα σε ένα καθαρά εικαστικό περιβάλλον απαλλαγμένο από θρησκευτικές διακρίσεις  και συνυπάρχουν αρμονικά το ένα με το άλλο διατηρώντας το χαρακτήρα και το χώρο τους στο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας που τα καθιέρωσε ως σύμβολα, ελεύθερα πια από κάθε μορφή θρησκευτικού φανατισμού». O Γιώτσας δημιουργεί επιτήδεια πρωτόγονες εκφάνσεις, με συμβολικά υπονοούμενα, χρησιμοποιώντας την χαρακτηριστική εκφραστική του λιτότητα, αφήνοντας έτσι χώρο στο θεατή για πολλαπλές ερμηνείες.

Στην πολυμορφία των χρωματικών του συνδυασμών οι απόλυτες γήινες χρωματικές αρμονίες εμπλέκονται με το μπλε του κοβαλτίου, τα κόκκινα της φωτιάς, τα έντονα πορτοκαλιά του ηλιοβασιλέματος και πάλι επανέρχονται στις πλαστικές ισορροπίες της τεχνοτροπίας του, χωρίς να αλληλοαναιρούνται.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό στην εικονικότητα των έργων του είναι η εμφανής συγκινησιακή φόρτιση, που εκπέμπουν, ύστερα από τις χρονοβόρες και πολύπλοκες διαδρομές στις εικαστικές αναζητήσεις του.

Είναι σαφές, ότι οι αισθητικές του ανησυχίες τον οδηγούν ενίοτε σε αντιφατικές έννοιες, που διαπραγματεύεται συνεχώς, όπως η αφαίρεση με τη σχηματοποίηση, η ένταση με την απόλυτη ηρεμία, το ορατό με το αόρατο, το εφήμερο με το διαχρονικό, το χρώμα με το μη-χρώμα. Αποτέλεσμα, ο συνδυασμός της επιλεγμένης σιωπής και των εξάρσεων να δίνουν μια ιδιαίτερη δυναμική στην έκφρασή του, μια ποιητική διάσταση και μια δραματοποιημένη υπόσταση στα αρχέτυπα μοτίβα του, τους εγχάρακτους με sgraffito συνεπτυγμένους κώδικες.

Ο Γιώργος Γιώτσας αναφέρει σχετικά με τη νέα δουλειά του με τίτλο «Εγχάρακτες Μνήμες»:

«Η δουλειά μου αυτή βασίζεται σε μια ιδιαίτερη τεχνική, που έχει ως βάση τον γύψο, την μαρμαρόσκονη, τις κόλλες, την στάχτη, το χώμα και τις σκόνες αγιογραφίας. Αρχίζω να δουλεύω σε σκληρά χαρτόνια ή σε μουσαμά με τη μαρμαρόσκονη και τις κόλλες και στη συνέχεια προσθέτω σκόνες αγιογραφίας προκειμένου να δώσω από την μία την αίσθηση του ανάγλυφου πάνω στην επιφάνεια στην οποία δουλεύω και από την άλλη, να δώσω στο έργο μου μια αίσθηση καθαρού χρώματος –ανεπεξέργαστου.

Ανθρώπινες μορφές, ιχθύες, σκαλισμένοι κύκλοι, απορροφώνται από την επιφάνεια του καμβά, βυθίζονται στο βαθύ χρώμα της στάχτης και στην σαγρέ επιφάνεια της άμμου.

Τέλος, η εικαστική σύνθεση ολοκληρώνεται με τη διαδικασία  της «εγγραφής» πάνω στην επιφάνεια, σχηματίζοντας γραμμές και χωρίσματα ανάμεσα σε μοτίβα.

«Τα Aυλάκια» όπως χαρακτηριστικά τα ονομάζω, σηματοδοτούν την αφετηρία της εικαστικής διαδρομής που ακολούθησα, η οποία ολοκληρώνεται με το πέρασμα από τα πρωτογενή υλικά στα βιομηχανικά».

 Αίθουσα Τέχνης ΠΕΡΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΡΤΕΡΗΣ

GalleryPERITECNONKARTERIS

Ηροδότου 5 Κολωνάκι, τηλ: 2108239465

Εγκαίνια Έκθεσης: Τρίτη 21 Οκτωβρίου

Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη -Πέμπτη -Παρασκευή 11:00-  20:00

Τετάρτη -Σάββατο  11:00 – 14:30

Επιμέλεια έκθεσης : Διάρκεια έκθεσης : 21 Οκτωβρίου -15 Νοεμβρίου

[peritechnon]

Τέχνη και Τρέλα

«Τι είναι η τρέλα; Ένα λησμονημένο μονοπάτι»*. Στο μονοπάτι αυτό μπαίνουν βαθιά καλλιτέχνες χωρίς και με ψυχιατρική εμπειρία, επιστήμονες και άνθρωποι του λόγου κατά την πολυήμερη πρωτοποριακή εκδήλωση «Τέχνη και Τρέλα» που ξεκίνησε το απόγευμα της Δευτέρας (6/10) από το πολιτιστικό κέντρο Μελίνα και επεκτείνεται σε πολλούς χώρους σε όλη την Αθήνα. Σκοπός της εκδήλωσης δεν είναι άλλος από το να ακουστεί ο λόγος της ετερότητας, της τρέλας και της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που σε μια τέτοια εκδήλωση θα εκπροσωπηθούν όλες οι τέχνες (Κινηματογράφος, Θέατρο, Χορός, Ποίηση, Video Art, Φωτογραφία, Performance, Δράσεις Ανοιχτού Χώρου, Workshop, Εικαστικές Εκθέσεις) αλλά και ο πανεπιστημιακός και ακαδημαϊκός λόγος με διήμερο Συνέδριο και Ημερίδα, στην οποία θα συμμετέχουν φορείς των ψυχιατρικών δομών.

Είναι, επίσης, η πρώτη φορά στην Ελλάδα που θα υπάρξει ένας διάλογος των έργων καλλιτεχνών με και χωρίς ψυχιατρική εμπειρία. «Η συνύπαρξη αυτή είναι πολύ σημαντική. Η Art Brut - Outsider Art (τέχνη του περιθωρίου) που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο εξωτερικό δεν έχει αναπτυχθεί καθόλου στην Ελλάδα. Έρχεται όμως η εκδήλωση αυτή στην οποία οι συνομιλητές είναι ισότιμοι. Έχουν το ίδιο δικαίωμα στο λόγο. Η ουσία είναι λοιπόν να δώσουμε το λόγο στους ανθρώπους με ψυχική ετερότητα και να αναδειχτεί η σημαντικότητα των έργων τους» ανέφερε στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, ο Φώτης Καγγελάρης, πρόεδρος της Ε.Μ.Π.Ε. (Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμικής Ετερότητας) που είχε την ιδέα και ήταν υπεύθυνος για τη διοργάνωση της εκδήλωσης.

«Η ανθρώπινη φύση εμπεριέχει μέσα της την τρέλα. Δεν θα υπήρχε χωρίς αυτή ως όριο της ελευθερίας της» πρόσθεσε ο κ. Καγγελάρης αναφερόμενος παράλληλα σε «ευτυχείς συμπτώσεις» τέχνης και τρέλας, που εμφανίζονται στο έργο των Αρτώ, Χαλεπά, Βιζυηνού κλπ. Συμφώνησε δε, με την εύστοχη παρατήρηση από το κοινό ότι «οι άνθρωποι αρχίζουν να ερμηνεύουν ως τρελό τον Bαν Γκογκ αφού μαθαίνουν την προσωπική ιστορία του. Δεν φαίνεται στα έργα του. Ανεξάρτητα αν είναι ασθενής ή όχι ο καλλιτέχνης βγάζει στην τέχνη την ψυχή του».

Καταλήγοντας ο Φώτης Καγγελάρης μίλησε για την αναγκαιότητα να δίνονται ευκαιρίες στην «ετερότητα που ελλοχεύει». «Ας δούμε τι μπορούμε να ακούσουμε από τη μεριά της ετερότητας αν δεν μπορούμε να ακούσουμε τίποτα από την μεριά της ‘φυσιολογικότητας’» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Καλλιτέχνες με ψυχιατρική εμπειρία που συμμετέχουν στην εκδήλωση μίλησαν για τον εαυτό τους και το έργο τους. «Ο άνθρωπος που έχει προβλήματα γυρεύει να τα ξεδιαλύνει. Έχω βρεθεί σε κλινικές ουκ ολίγες φορές, δοκιμάστηκα πολύ ψυχιατρικά. Τώρα δουλεύω τα έργα μου κι είμαι ευτυχισμένος γι’ αυτό» σημείωσε ο κ. Όθων Τετενές. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που μετασχηματίζει την επί δεκαετίες ψυχιατρική του εμπειρία σε δημιουργία. Τα έργα του – βιωματικές εμπειρίες θα παρουσιαστούν σε ατομική έκθεση.

«Η τρέλα είναι μια οδυνηρή εμπειρία. Δεν την μετατρέπουμε σε σύνθημα» εξήγησε από την πλευρά της η ψυχοθεραπεύτρια Τέση Λαζαράτου που είχε την επιστημονική επιμέλεια της εκδήλωσης «Τέχνη και Τρέλα». «Τουλάχιστον 200 άνθρωποι δούλεψαν για το εγχείρημα. Είναι ένα μικρό θαύμα αυτό που καταφέραμε να δημιουργήσουμε μέσα στη μνημονιακή λαίλαπα».

«Το κράτος από εγγυητής της κοινωνικής ειρήνης μετασχηματίζεται σε επιτελάρχη ενός κοινωνικού πολέμου. Το ψυχιατρικό νομοσχέδιο του περασμένου Ιουλίου δίνει τη χαριστική βολή. Είναι δύσκολοι καιροί για τέχνη και τρέλα αλλά ακριβώς γι’ αυτό είναι η σωστή στιγμή για αυτή την προσπάθεια που κάνουμε» πρόσθεσε η κ. Τέση Λαζαράτου.

Το ζήτημα της απορρύθμισης του χώρου της ψυχικής υγείας δεν λείπει από την εκδήλωση. Δεν έλειψε ούτε από τη συνέντευξη Τύπου. Ο Γιώργος Αστρινάκης, Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής, Διευθυντής Δρομοκαΐτειου Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής αποκάλυψε ότι μετά το λουκέτο στα ψυχιατρεία της χώρας «που μας περνάει από τον εγκλεισμό στην εγκατάλειψη, προετοιμάζουν νομοσχέδιο για ακούσια νοσηλεία στο σπίτι. Δηλαδή σε κατ’ οίκον περιορισμό. Έτσι το άσυλο μεταφέρεται στην κοινωνία». Αναφορικά με την «Τέχνη και Τρέλα» αποφάνθηκε ότι οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν είναι τρεις: «Η ανανοηματοδότηση, η κατανόηση και η αποδοχή».

* Ο στίχος είναι ένα αίνιγμα που αναφέρεται στο ινδικό έπος «Μαχαραμπάτα»

Η είσοδος είναι ελεύθερη σε όλες τις εκδηλώσεις Τέχνη και Τρέλα. Διοργανώνουν η Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμικής Ετερότητας (Ε.Μ.Π.Ε.) και ο Δήμος της Αθήνας (Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α.) υπό την Αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (Γ.Γ.Ν.Γ.).

INFO

Σύγχρονα έργα τέχνης συνομιλούν με έργα ατόμων με ψυχική ετερότητα και ψυχιατρική εμπειρία. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένας διάλογος μεταξύ της επίσημης Τέχνης και της Art Brut. Με την υποστήριξη του Τμήματος Εργοθεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (Δαφνί).

Επιμέλεια:

Μαρίνα Προβατίδου, Εικαστικός

Συμμετέχουν:

Ιάνθη Αγγελίογλου, Σμάρα Αγιακάτσικα, Στέφανος Αθάνατος, Στέλιος Αλεξάκης, Σοφία Αντωνακάκη, Eric Baer, Αντώνης Βάθης, Νάνος Βαλαωρίτης, Χρύσα Βαλσαμάκη, Μαρίνα Βελησιώτη, Μπάμπης Βενετόπουλος, Αλέξανδρος Βούτσας, Ελπίδα Γαδ, Νίκος Γιαβρόπουλος, Σοφία Γκίκα, Genco Gulan, Γιώργος Δεπόλλας, Ερμίνα Δημητρίου, Θεώνη Δημοπούλου, Παναγιώτης Ελευθεράκης, Κωνσταντίνος Έσλιν, Δημήτρης Ζουρούδης, Αργύρης Μαργιώλης, Νατάσσα Μαρκίδου, Γιώργος Μαχιάς, Νίκος Μιχαλιτσιάνος, Δημήτρης Μουζακίτης, Σοφία Μπακιρτζή, Πολυτίμη Μπενάκη, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Αιμιλία Μπουρίτη, Ελένη Μυλωνά, Αφροδίτη Παπαδουλή, Στέφανος Πάσχος, Τζανής Πολυκανδριώτης, Άρτεμις Ποταμιάνου, Μαρίνα Προβατίδου - Χάρης Διακάτος, Άγγελος Σκούρτης, Έρη Σκυργιάννη, Χρήστος Σούλαρης, Γιάννης Σπανάκης, Έλενα Σταματογιάννη, Ήρα Σταματοπούλου, Λία Σταμοπούλου, Ναταλία Σταμοπούλου, Βούλα Φερεντίνου, Πάρις Χαβιάρας, Γιούλα Χατζηγεωργίου, Μάρκ Χατζηπατέρας
[tvxs]

Έκθεση: Άλκης Πιερράκος. Lepanto - Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου

Ένα σημαντικότατο ιστορικό γεγονός, η Μεσόγειος ως σκηνικό και η ζωγραφική ως αφηγηματική και εικονοπλαστική δύναμη είναι τα βασικά στοιχεία της έκθεσης «Άλκης Πιερράκος. Lepanto: Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου», που συνδιοργανώνουν το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου. Η έκθεση που διαρκεί από τις 10 Οκτωβρίου 2014 έως τις 10 Ιανουαρίου 2015 γίνεται η αφορμή για να υποδεχτεί ξανά, στη Μονή Λαζαριστών αυτήν τη φορά, το ΚΜΣΤ τον πρωτοπόρο εικαστικό.
Δέκα σχεδόν χρόνια μετά την πραγματοποίηση της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του καλλιτέχνη στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του ΚΜΣΤ, στην Αποθήκη Β1 στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ο Άλκης Πιερράκος επιστρέφει με μια νέα σειρά σχεδίων, με σινική μελάνη σε χαρτί, που «εικονογραφούν» την κρίσιμη ιστορικά για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού ναυμαχία της Ναυπάκτου (Οκτώβριος 1571), η οποία καθόρισε την Ευρωπαϊκή τύχη και ιστορία μετά από τη σύγκρουση των δυνάμεων του χριστιανικού δυτικού κόσμου και του Ισλάμ.
«Σε μια περίοδο που η υφήλιος ολόκληρη, ιδιαίτερα η Μεσόγειος, γνωρίζει πολέμους, βιαιοπραγίες, τρόμο, κοινωνικές και πολιτικές ανατροπές, οικονομικά αδιέξοδα, καταργήσεις και επαναπροσδιορισμούς αξιών, θρησκευτικό φανατισμό, το έργο του Α. Πιερράκου υπενθυμίζει ότι ο εικαστικός λόγος έχει την ικανότητα να λειτουργεί σε ένα ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο, αφού επικαιροποιεί την ιστορική μνήμη, μεταφέρει μηνύματα και διεγείρει το συναίσθημα» αναφέρει στο κείμενό της η επιμελήτρια της έκθεσης Κατερίνα Κοσκινά, Πρόεδρος ΔΣ του ΚΜΣΤ & Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.
Και συνεχίζει: «Τα σχέδια της ναυμαχίας παραπέμπουν στις σημερινές, καθημερινές πια εικόνες άγριων συγκρούσεων και αποτρόπεων πράξεων, με δραματικές επιπτώσεις και πολλά αθώα θύματα σε όλο τον πλανήτη. Η ευρωπαϊκή παιδεία και συνείδηση του Άλκη Πιερράκου σε συνδυασμό με τη βίαιη και αναπόφευκτη επικαιρότητα, «πυροδότησαν» πιθανόν τη δημιουργία αυτών των έργων. Μέσα από την εμμονή στην απόδοση της κίνησης, την επανάληψη του θέματος, τη δυναμική των σχημάτων και των γραμμών, την αντίθεση φωτός και σκιάς, λευκού και μαύρου, τα σχέδια προσομοιάζουν σε κινηματογραφική προβολή, που παραπέμπει σε ένα νοητό τόπο, ένα απότατο χρόνο που συμπίπτει με την αρχή της ιστορίας του ανθρώπινου είδους.»
Συντονισμός έκθεσης: Αλέξανδρος Παπαγιάννης-Καθηγητής Ε. Μ. Πολυτεχνείου, Άννα Μυκονιάτη, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελήτρια ΚΜΣΤ. [elculture]